تأثیر متغیرهای هواشناسی و مقدار باران بر باران ربایی کاج تهران و سرو نقره ای در منطقۀ خشک (مطالعۀ موردی: بیارجمند شاهرود)

این پژوهش با هدف اندازه گیری مقدار باران ربایی و تعیین سهم مهم ترین متغیرهای هواشناسی مؤثر و مقدار باران بر مقدار باران ربایی گونه های کاج تهران (pinus eldarica medw.) و سرو نقره ای (cupressus arizonica green.) در یکی از جنگلکاری های مناطق خشک کشور در شهر بیارجمند استان سمنان با میانگین سالیانۀ بارندگی، 127 میلی متر و درجۀ حرارت 16 درجۀ سانتی گراد، انجام گرفت. مقدار بارندگی با استفاده از سه جمع آوری کنندۀ نصب شده در یک فضای باز، اندازه گیری شد. برای اندازه گیری مقدار تاج بارش، از هر گونه پنج اصله درخت انتخاب شد و هشت جمع آوری کننده در زیر هر درخت نصب و اندازه گیری ها در طول سال 1388 انجام شد. تجزیۀ ارتباطی مقدار باران و مقادیر روزانۀ متغیرهای هواشناسی مانند سرعت باد، رطوبت نسبی، تبخیر و درجۀ حرارت در ارتباط با نسبت باران ربایی به باران کل (درصد باران ربایی) انجام شد. از مجموع 26 مورد بارندگی در طول دورۀ اندازه گیری، 6/44 درصد از بارندگی کل برای درختان کاج تهران و 6/32 درصد از بارندگی کل برای درختان سرو نقره ای به صورت باران ربایی از دسترس درختان خارج شد و به سطح خاک نرسید. نتایج نشان داد که عامل مقدار باران به تنهایی همبستگی به نسبت بالایی با مقدار درصد باران ربایی در هر دو گونه دارد و به کمک آن می توان مقدار باران ربایی را با دقت بالایی پیش بینی کرد. همچنین نتایج نشان داد که استفاده از متغیرهای هواشناسی مانند درجۀ حرارت، رطوبت نسبی و تبخیر به بهبود برآورد درصد باران ربایی با مدل های پیشنهادی کمک می کند، بنابراین استفاده از این متغیرها برای تخمین درصد باران ربایی به ویژه در جنگلکاری های شهری با گونه های یادشده و جنگلکاری های نزدیک ایستگاه های هواشناسی در مناطق خشک، توصیه می شود.